Home
Site Map Mobile |
Learning Dutch?
There's Never Been A Better Time |
Pronunciation
Listening Hear Names |
Words
Phrases Grammar |
Search my site: |
colors |
meals |
the house |
the outdoors |
media |
beauty |
>> |
Hear and Read Dutch Texts | See and Hear also: |
From My Own Writing and Prayers and Bible fragments also: Listening Overview |
|
rijnaak 2 (the river ship type in the picture) |
Rijksmuseum, Amsterdam |
|
Multatuli: Max HavelaarMultatuli 2 (Latin: 'I have carried, suffered much') was the pen name of Eduard Douwes Dekker 2 who resigned from his position in the colonial bureaucracy of the Dutch Indies (now Indonesia) in protest over the exploitation of the indigenous population, in particular the free hand given local rulers in dealing with their subjects. Multatuli's 1860 novel Max Havelaar is a slightly fictionalized account of his experiences. It is still considered one of the best, if not the best book in Dutch literature. His sentences are a bit long, but his language is very lively.The book's first paragraphs introduce the dour narrator of the first chapters Batavus Droogstoppel . Douwes Dekker's spelling is a bit idiosyncratic. For instance, he writes koffi for koffie, and Y for IJ, like in myn for mijn. |
There is an English Translation at Amazon.com |
Notes
Gezond verstand is translated as 'common sense' - literally it is 'healthy thinking.' The Batavians (Batavieren) were a Germanic tribe that rose up against Roman rule.
'The Bey of Tunis ...' in the 17th Century, the Dutch Navy was able to
suppress the Barbary Pirates for a while. (Thank you Daniel Baskin
for the 'snapping' translation.)
'The duke of Alba ...' the Spanish Governor in the early years of the
Dutch Revolt.
|
And then, other lies turn up later. A girl is an angel. The person who first discovered that never had any sisters. | En dan komen later weer andere leugens. Een meisje is een engel. Wie dit voor het eerst ontdekte, heeft nooit zusters gehad. |
Love is bliss. One flees with one or another object to the end of the earth. The earth has no ends, and Love like that is crazy too. | Liefde is een zaligheid. Men vlucht met het een of ander voorwerp naar het einde der aarde. De aarde heeft geen einden, en die Liefde is ook gekheid. |
Nobody can say my married life is not good - my wife is a daughter of Last & Co, coffee brokers - nobody will be able to find fault with our marriage. | Niemand kan zeggen dat ik niet goed leef met myn vrouw - zy is een dochter van Last & Co, makelaars in koffi - niemand kan iets op ons huwelyk aanmerken. |
I am a member of Artis, she has a long shawl that cost 92 guilders, and the silly love that absolutely wants to live at the end of the world has never occurred between us. | Ik ben lid van Artis, zy heeft een sjaallong van twee-en-negentig gulden, en van zulk een malle liefde die volstrekt aan het einde der aarde wil wonen, is toch tussen ons nooit spraak geweest. 2 |
After our wedding we made a little trip to The Hague - she bought flannel there for undershirts I'm still wearing - and beyond that love has never pushed us into the wide world. So: all silliness and lies! | Toen we getrouwd zyn, hebben wy een toertje naar Den
Haag gemaakt - ze heeft daar flanel gekocht, waarvan ik nog
borstrokken draag - en verder heeft ons de liefde nooit de wereld
ingejaagd. Dus: alles gekheid en leugens!
|
And would my marriage be less happy than that of people who got TB or lost their hair for love? | En zou myn huwelyk nu minder gelukkig wezen, dan van de mensen die zich uit liefde de tering op de hals haalden, of de haren uit het hoofd? |
Or do you think my household is a little less well organized than it would have been, had I 17 years ago told my girl in poetry that I wanted to marry her? | Of denkt ge dat myn huishouden iets minder wel geregeld is, dan het wezen zou als ik voor zeventien jaar myn meisje in verzen gezegd had dat ik haar trouwen wilde? |
Madness! Yet I could have done this as well as any other, for writing poetry is a craft, certainly less difficult than turning ivory. | Gekheid! Ik had dit toch even goed kunnen doen als ieder ander, want verzenmaken is een ambacht, zeker minder moeielyk dan ivoordraaien. |
How else could ulevellen (a type of candy) with poetry wrappers be so cheap? Frits calls them 'Uhlefeldjes' I don't know why - And do inquire about the price of a set of billiard balls! | Hoe zouden anders de ulevellen met deviezen zo goedkoop wezen? Frits zegt: 'Uhlefeldjes' ik weet niet, waarom? - En vraag eens naar de prys van een stel biljardballen! 2 |
Notes
'Artis' is a club that also runs the Amsterdam zoo. (De) borstrok is actually a second undershirt. I still wore them in Winter as a child, but it already felt old-fashioned then. Multatuli writes biljard with D, but the usual spelling is with T: biljart. | |
| |
(The 'poetry' examples are not translated literally) | (De voorbeelden van dichtkunst zijn niet erg letterlijk vertaald) |
I have nothing against poetry in itself. If you want to organize your words, that's fine with me. But do not say anything that is not true. | Ik heb niets tegen verzen op-zichzelf. Wil men de woorden in het gelid zetten, goed! Maar zeg niets wat niet waar is. |
The weather is fine and the clock says nine. I can accept that if the weather is really fine and it's really nine o'clock. | 'De lucht is guur, en 't is vier uur.' Dit laat ik gelden, als 't werkelyk guur en vier uur is. |
But if it's a quarter to three, I, who doesn't have to order his words that carefully, can say: 'The weather is fine and it's a quarter to three.' | Maar als 't kwartier voor drieën is, kan ik, die myn woorden niet in 't gelid zet, zeggen: 'de lucht is guur en 't is kwartier voor drieën.' 2 |
The fine weather forces the versifier to the hour of nine; any other hour the weather can't be fine. | De verzenmaker is door de guurheid van de eerste regel aan een vol uur gebonden. Het moet voor hem juist een, twee uur, enz. wezen, of de lucht mag niet guur zijn. |
Seven and eleven are not allowed because of the poem's metre. There he starts fiddling! Either the weather has to change, or the time. Then, one of them is a lie. | Zeven en negen is verboden door de maat. Daar gaat
hy dan aan 't knoeien! Of 't weêr moet veranderd, òf de
tyd. Eén van beide is dan
gelogen.
2
|
It's not only poetry that makes youth stray from truth. Go visit a theatre, and listen to the kind of lies told there. | En niet alleen die verzen lokken de jeugd tot onwaarheid. Ga eens in de schouwburg, en luister dáár wat er voor leugens aan de man worden gebracht. |
The hero of the piece falls into the water and is rescued by a person about to go bankrupt; he then gives him half his fortune. That cannot be true. | De held van 't stuk wordt uit het water gehaald door iemand die op 't punt staat bankroet te maken. Dan geeft hy hem zyn halve vermogen. Dat kan niet waar zyn. |
When my hat was blown - Frits says blowed - into the Prinsengracht sometime ago, I gave a dime to the man who brought it back to me, and he was content. | Toen onlangs op de Prinsengracht myn hoed te-water woei - Frits zegt: waaide - heb ik de man die hem my terugbracht een dubbeltje gegeven, en hy was tevreden. |
Of course I should have given a little more if he had picked up my person from the water, but certainly not half of my property. | Ik weet wel dat ik iets meer had moeten geven als hy myzelf er uit gehaald had, maar zeker myn halve vermogen niet. |
For it's clear that in that way you'll be a beggar when you fall into the water twice. | 't Is immers duidelyk dat men op die wys maar tweemaal in 't water hoeft te vallen om doodarm te wezen. |
And the worst thing with such spectacles on the stage is that the audience gets so used to those falsehoods that they're appreciated and applauded. | Wat het ergste is by zulke vertoningen op het toneel, het publiek gewent zich zó aan al die onwaarheden, dat het ze mooi vindt en toejuicht. 2 |
I have felt the urge to throw a section of the theatre into the water, to see who was really serious about the applauding. | Ik had wel eens lust zo'n heel parterre in 't water te gooien, om te zien wie dat toejuichen gemeend had. 2 |
As a truthful man, I want it to be known that I'm not going to pay such a high rescue fee for getting my person out of the water | Ik, die van waarheid houd, waarschuw ieder dat ik voor 't opvissen van myn persoon geen zo hoog bergloon betalen wil. |
If a small gratuity is not enough for you, leave me there. Only on Sundays I would give a little more, because I'm wearing my special watch-chain and formal suit. | Wie met minder niet tevreden is, mag me laten liggen. Alleen zondags zou ik iets meer geven, omdat ik dan myn kantilje ketting draag, en een andere rok. |
'The Mini-Titans' | Nescio: Titaantjes |
---|---|
We were just kids - but nice kids. If I may say so myself. | Jongens waren we - maar aardige jongens. Al zeg ik 't zelf. |
We are much wiser now, it's pitiable how prudent we've become - except for Bavink, who's gone crazy. | We zijn nu veel wijzer, stakkerig wijs zijn we, behalve Bavink, die mal geworden is. |
We had big plans to fix things. | Wat hebben we al niet willen opknappen. 2 |
We were going to show them how things should be done. | We zouden hun wel eens laten zien hoe 't moest. 2 |
We, that were the five of us. All other people were 'they.' | We, dat waren wij, met z'n vijven. Alle andere mensen waren 'ze'. |
'They,' who didn't understand anything and didn't see anything. | 'Ze', die niets snapten en niets zagen. |
'What?' Bavink said, 'God? Are you talking about God? Their hot meal is their God.' | 'Wat?' zei Bavink, 'God? Je praat over God? Hun warme eten is hun God.' |
Except for a few 'good guys' we despised everyone. | Op enkele 'goeie kerels' na werd iedereen door ons veracht. |
Very, very quietly I'll add 'and rightly' now, but I wouldn't want anybody to hear that. | Heel stilletjes zeg ik daar nu bij: 'En niet ten onrechte', maar dat mag niemand horen. |
I am not a hero anymore. You never know how you'll need people. | Ik ben nu geen held meer. Je weet niet hoe je de mensen nog eens nodig kunt hebben. 2 |
And Hoyer also thinks you should not give offense. Of Bekker we don't see or hear anything anymore. | En Hoyer vindt ook dat je geen aanstoot moet geven. Van Bekker zie of hoor je niks meer. 2 |
And Kees Ploeger talks of those bad men that put him on the wrong track. | En Kees Ploeger praat van die rare kerels die 'm op de slechte weg brachten. |
But those were the days of our foolishness, when we were God's elect, even God himself. | Maar toen waren we in de dagen van onze dwaasheid, de uitverkorenen Gods, ja God zelf. |
Now we have become prudent, again except for Bavink, and we look at each other and smile, and I tell Hoyer: 'things have not improved.' | Verstandig zijn we nu, alweer behalve Bavink, en we kijken mekaar aan en glimlachen en ik zeg tegen Hoyer: 'we zijn er niet op vooruit gegaan.' |
But Hoyer is too far gone already, he's joining the ranks of the Labor Party bigshots and signals doubt with his hands and shoulders. | Maar Hoyer is al te ver heen, hij begint bij de bonzen van de SDAP te horen, en maakt een gebaar van twijfel met z'n handen en z'n schouders. 2 3 |
What the thing was we were going to do was never clear to us. But we were going to accomplish something. | Wat we eigenlijk doen zouden is ons nooit duidelijk geweest. Iets zouden we doen. (2) |
Bekker had a vague feeling he wanted to tear down all offices. Ploeger wanted his boss to pack the clocks himself, and he was going to watch with a cigar in his mouth, cursing out those guys that could never do anything right. | Bekker had een vaag besef dat-ie alle kantoren wilde afbreken. Ploeger wilde zijn baas z'n eigen klokken laten inpakken en er bij gaan staan met een sigaar in z'n hoofd en vloeken op die kerels die nooit iets goed konden doen. |
We strongly agreed that we had to 'get out.' Out of what, and how? Actually all we did was talk, smoke, drink and read books. And Bavink was still Lien's boyfriend. | Eéns waren we 't dat we 'eruit' moesten. Waaruit, en hoe? Eigenlijk deden we niets anders dan praten, roken, drinken en boeken lezen. Bavink vrijde bovendien nog met Lien. |
Looking back, I think we would have been great as rich guys, but 'having dough' was something we despised; only Hoyer soon changed his mind about that. | Achteraf bedenk ik dat we een prachtig stel kerels geweest waren om rijk te zijn, maar 'centen hebben' vonden we verachtelijk; alleen Hoyer begon daar vrij gauw anders over te denken. |
Bavink just didn't understand why some guys got to ride in carriages, wear expensive overcoats and give orders to other guys who were not less clever than they themselves. You didn't yet see many cars at the time. | Bavink begreep niet, waarom die kerels zo maar in rijtuigen mochten rijden en dure jassen aanhebben en andere lui commanderen, die niet stommer waren dan zij. Automobielen zag je toen nog zo niet. |
Whole Summer nights we spent leaning against the fence of the East Park, talking on and on about all and everything. | Hele zomernachten stonden we tegen 't hek van 't Oosterpark te leunen en honderd uit te bomen. 2 |
You could have bought a complete set of furniture if you could have remembered all that talk. There is already so much being written today. | Een heel kamerameublement zou je daaraan hebben kunnen verdienen, als je dat allemaal had kunnen onthouden. Er wordt toch zoveel geschreven tegenwoordig. |
Often we were less talkative. Sitting on the edge of the sidewalk after midnight, just sitting on the pavement, we moodily gazed at the cobblestones, and from the cobblestones to the stars. | Dikwijls waren we ook minder spraakzaam. Aan de rand van 't trottoir zaten we tot lang na twaalven, zo maar op de straatstenen, en waren weemoedig en tuurden naar de klinkers, en van de klinkers naar de sterren. |
And then Bekker would say he actually pitied his boss, and I was trying to write a poem, and Hoyer said he was getting up because the blue stone made him cold. | En dan zei Bekker, dat-ie eigenlijk medelijden met z'n baas had en ik probeerde een gedicht te maken, en Hoyer zei dat-ie opstond want dat die blauwe steen zo optrok. |
And when in those short, warm nights the black straight over our heads started to pale, we had Bavink with his head in his hands talking about the sun - in a strange sentimental way. | En als in die korte, zoele nachten het zwart recht boven onze hoofden wat verschoot, dan zat Bavink met z'n hoofd in z'n handen over de zon te praten, bij 't sentimentele af. 2 |
And we thought it a waste to go to bed, man should actually be able to stay awake all the time. That was also something we were also going to change. Kees was asleep. | En we vonden dat 't zonde was om naar bed te gaan, dat een mens eigenlijk altijd op moest kunnen blijven. Ook dat zouden we veranderen. Kees zat te slapen. |
Years ago, Sarah Popiel asked me to record a reading of the poem for her singing group, so they could familiarize themselves with the Dutch pronunciation. Reading the poem aloud, its rhythm came naturally, without special effort - but it's not how people in Holland normally speak.
Koppelstok's Song | Een Liedje van Koppelstok
(A.J. Schooleman, 1871) |
---|---|
In the name of [the Prince of] Orange, open the gate
The minutemen are in the harbor; Their admiral is not looking for compromise He demands the surrender of the city or you're done for. That's Lumey's order, on my honor And citizens, resistance is futile - The minutemen are coming for Den Briel! The minutemen are coming for Den Briel! |
In naam van Oranje, doet open de poort!
De watergeus ligt aan den wal; De vlootvoogd der geuzen, hij maakt geen akkoord, Hij vordert Den Briel of Uw val Dat is het bevel van Lumey, op mijn eer, En burgers, hier baat nu geen tegenstand meer, De watergeus komt om Den Briel! De watergeus komt om Den Briel! slow |
There are 5000 men on the fleet
The men are courageous and eager In a moment they'll step ashore They expect a message within an hour Do not tarry but open the gate! Then the minutemen will quickly and without murder Occupy the stronghold Den Briel! Occupy the stronghold Den Briel! |
De vloot is met vijfduizend koppen bemand,
De mannen zijn kloek en vol vuur. Een ogenblik nog en zij stappen aan land, Zij wachten bericht binnen 't uur; Gij moogt dus niet dralen, doet open de poort! Dan nemen de geuzen terstond zonder moord Bezit van de vesting Den Briel! Bezit van de vesting Den Briel! 2 slow |
Come, give me the word, I have to return soon,
The clock has already struck the hour. I'm telling you, if you don't hand over the keys quickly, Then your fate is already sealed. The alert minutemen are gnashing their teeth Sharpening their swords and getting ready And taking an oath: "Death or Den Briel!" And taking an oath: "Death or Den Briel!" |
Komt, geeft de verzeek'ring, ik moet spoedig terug,
De klok heeft het uur reeds gemeld. Ik zeg 't U, geeft gij mij de sleutels niet vlug, Dan is reeds Uw vonnis geveld. De wakkere geuzen staan tandknersend daar, Zij wetten hun zwaarden en maken zich klaar En zweren: "den dood of Den Briel!" En zweren: "den dood of Den Briel!" slow |
Some are getting out, some flock together
Speaking of Koppelstok's order: "The town in their hands or otherwise death ..." The decision for the first is taken! But barely has the ferryman been pleased [with it,] Or Simon de Rijk broke open the gate. And that way the minutemen entered Den Briel! And that way the minutemen entered Den Briel! |
Hier dringt men naar buiten, daar schuilt men bijeen
En spreekt over Koppelstok's last: "De stad in hun handen of anders den dood ..." 't Besluit tot het eerste staat vast! Maar nauw'lijks is hiermee de veerman gevleid, Of Simon de Rijk heeft de poort gerammeid, En zo kwam de geus in Den Briel! En zo kwam de geus in Den Briel! slow |
Soo doov' dan desen Phenix t'onzer schade | Thus did this Phoenix, to our loss, expire | |
In 't midden en in 't beste van zyn swier, | In the midst and at the height of his powers, | |
Maar weer gelukkig rees' er uyt zyn vier | But happily there arose out of the fire | |
Vermeer, die meesterlyck betrad zyn pade. | Vermeer, who masterly trod in his path. |
Carel Fabritius: A View of Delft (1652)
National Gallery, London
Cornelis van Cuylenburg: Rear Admiral Zoutman (1801) Rijksmuseum, Amsterdam |
|
Wilhelmus van Nassouwe Ben ik van Duitsen bloed Den Vaderland getrouwe Blijf ik tot in den doet Een prinse van Oranje Ben ik, vrij, onverveerd Den konink van Hispanje Heb ik altijd geëerd hear (ca 250K) - please rise |
I am William of Nassau A man of our people Loyal to the Fatherland I'll remain to my dying day I am a prince of Orange Free and without fear The king of Spain I have always respected |
It's in 16th-century Dutch with German-like declinations.
There are various interpretations of 'van Duitsen bloed.' In modern Dutch,
it would read as 'of German blood,' and one opinion is that it points
to William's German descent. I think the 'Duits' means 'us, our tribe, we the
people: I am a man of our people' - from the old Germanic
word 'theudo,' ('diutisc' in old High German), which the
Germanic tribes used to refer to themselves, like we would say 'of our
nation, our people.' This word is the root of English 'Dutch,'
and these three words that mean 'German:'
Dutch 'Duits,' German 'Deutsch,' and
Italian 'Tedeschi.'
Witte zwanen, zwarte zwanen | White swans, black swans | |
Wie gaat er mee naar England varen? | Who's going to sail with me to England? | |
Engeland is gesloten | England is closed | |
De sleutel is gebroken | The key is broken | |
En er is geen smid in 't land | And there is no blacksmith [to be found] in the land | |
Die die sleutel maken kan | Who can repair that key | |
Naar voren, naar voren | come forward, come forward | |
Wie achter is moet voren | Those at the back should come to the front | |
hear (ca 200K) |
Wanneer die zon weer verkleurt tot oranje | When that sun changes color to orange | |
En verdwijnt voor het licht van de maan | And disappears before the light of the moon (??) | |
Dan denk ik weer aan die tijd daar in Spanje ... | Then I'm thinking again of that time there in Spain ... | |
hear
-
2 (French) |
A short story in Dutch with English translation
(and hear some of the story)
The Jacket Blurb of my short stories collection In Jullie Tijd
(ca. 100 pages, 1979)
Welcome | Learning Dutch? | - Lesson 1 | Site Map | Pronunciation | Words and Phrases | Hear Dutch Names |
---|
food |
kitchen |
flowers |
animals |
buildings |
traffic |
>> |
Marco Schuffelen
-
email
copyright © 1999-2006 Marco Schuffelen - All rights reserved.
The sound files and original material on this page may not be
published, broadcast, or redistributed.